Haiku no. 9, Operational auditing
Datum: 29-10-2020, 08:38 uur
Sinds auditheugenis…
We schrijven 1996 als er in “Rotterdam” binnen het auditvakgebied sprake is van een zekere afsplitsing. Naast het bestaande “Operational Auditing” ontstond een auditmodel dat wel getypeerd wordt als “Management Control Auditing”; een richting die lijkt te staan voor “adviseren over strikte beheersingskaders en normerend toetsen van het inrichtingsmodel”.
Een korte terugblik*
In Audit Magazine (nummer 3, 2020) deed Prof. dr. Mark van Twist (1) een oproep om in het audit-vakgebied de term Operational Auditing weer te gaan hanteren. Daarbij pleit hij voor een gedrag en een levenshouding van de auditor die “minder braaf, ondeugender en met meer lef en durf is”. Van Twist waarschuwt om niet verder te gaan op de weg van “Management Control Auditing” (cf. Jan Otten en Ron de Korte (2).) “als een vorm van toetsen van de werkelijkheid die alleen op papier staat”.
In de repliek van Otten en De Korte (3) landt de stellingname van Van Twist onvoldoende. Er wordt nauwelijks ingegaan op het perspectief dat Van Twist biedt; het opleiden van meer competente onderzoekers die een “echte” bijdrage kunnen leveren aan het kritisch onderzoeken van gebeurtenissen en leemten binnen bedrijven en overheidsorganisaties, een bijdrage die onze maatschappij vandaag de dag hard nodig heeft.
Twee richtingen
Zonder op de bovengenoemde tweespraak verder in te gaan, wil ik wel duidelijk stellen, dat er al vanaf het midden van de negentiger jaren van de vorige eeuw sprake is van twee afzonderlijke auditrichtingen. Enerzijds
– Operational Auditing (Driessen/Molenkamp) (4) (5) en anderzijds,
– Advies over en Controle van het Inrichtingsmodel (Otten en anderen) onder de noemer van, achtereenvolgens,
Operational Auditing, Operational Auditing/Internal Auditing, Auditing Management Control en Management Control Auditing.
De publicatie
De nieuwe richting die de Erasmus Universiteit in 1996 insloeg (zie hierna) werd vooral manifest door de publicatie in 1997 van het boek “Operational Auditing in het MKB, beheersing van bedrijfsprocessen”(6). De auteurs confronteerden daarmee vriend en vijand met opvattingen die dwars stonden op de nog jonge, doch stevig gevestigde principle-based audittraditie; een ontwikkeling die voortkwam uit de site-visit methode van Shell en Hoogovens; in lijn was met de koers van de “opstandige” UK- en Benelux-IIA-chapters (contra IIA Inc.); afgestemd was met wetenschappers uit Gent, Antwerpen en Londen en gedragen en uitgebouwd werd door de VRO-beroepsorganisatie…
Om de aard van de breuk te illustreren een paar strofen uit het commentaar dat ik, direct na verschijnen en nog vol ongeloof, leverde.
Maar eerst een deel van de introductietekst zoals die op de achterflap van het boek (6) valt te lezen: “…Operational auditing is een van de moderne instrumenten om in te spelen op de veranderde behoefte van de cliënt. Met operational auditing bent u (bedoeld wordt de externe accountant) in staat om een genuanceerd beeld te geven van de effectiviteit en efficiency van de bedrijfsprocessen, al dan niet in combinatie met controlewerkzaamheden. Aldus verkrijgt u niet alleen een helder overzicht van de resultaten van de onderneming van uw cliënt, maar ook van de oorzaken van die resultaten. Dit boek laat de accountant kennis maken met…”
Opmerkingen uit de recensie, onder de titel “Operational Auditing in handen gelegd van de externe Accountant “.
“… de auditor die zich strikt houdt aan zijn referentiekader is gedoemd te mislukken…”;
“ … verbeteringen zijn niet het belangrijkste kenmerk van auditing; het gaat om aanvullende zekerheid…”;
“ … waarom lees ik niets over Managementletters… zoals die worden toegepast door de accountant in zijn adviserende rol…?”
“… ”Advisering in het MKB” zou een betere titel voor het boek zijn…”;
“… als de auditor ook nog gaat helpen met het doorvoeren van de veranderingen…”;
Overstap
Op bovenstaande wijze hoop ik te kunnen aangeven dat er in de periode 1994-1996, parallel aan Operational Auditing, een andere interpretatie van het vakgebied ontstond; een visie die niet overeen kwam met het toenmalige curriculum van de opleiding aan de Erasmus Universiteit; zowel voor wat betreft de organisatiekundige onderzoekaanpak als qua grondhouding van de auditor.
De impact van het verschil in auditvisie was heftig. We slaagden er niet goed in om het concept van Operational Auditing, hoewel aanvankelijk omarmd door het curatorium van de EUR-vakgroep, blijvend een autonome positie te laten innemen binnen de context van de traditionele opleidingen Accountancy, Controlling en EDP-auditing. Met curricula waarin de meetbaarheid van processen, de kwaliteit van de financiële controle en de onaantastbaarheid van het op de controle gestoelde oordeel hoog in het vaandel stonden…
De voornaamste reden van onze overstap, in 1996, naar de Universiteit van Amsterdam…
- “Willen weten hoe het echt zit”; Prof. dr. Mark van Twist, Audit Magazine, nummer 3, 2020; pag. 34-37.
- “Management Control Auditing; bijdragen aan doelrealisatie en verbetering”; Peter Bos, Ron de Korte en Jan Otten; 2017.
- “Vaker starten bij “de werking””; Ron de Korte & Jan Otten; Audit Magazine, nummer 3, 2020; pag. 38-40.
- “Operational Auditing”; Jan Driessen, Jens van der Kerk & Arie Molenkamp; Kluwer 1993.
- “Internal Auditing”; Jan Driessen & Arie Molenkamp; Kluwer 2012.
- “Operational auditing in het MKB”; Martin Groesz, Peter Hartog & Jan Otten”, 1997.
* Zie ook de toelichting op Haiku 2020-07 van 19 oktober 2020.
Volgende bericht
Haiku no. 10, Parafernalia
Vorige bericht
Haiku no. 8, Corporate Governance